شعار «بانک کشاورزی، بانک همۀ مردم ایران» را محقق می‌کنیم
به عنوان مجموعۀ کارکنان بانک کشاورزی در بخشی کار می‌کنیم که کمتر از جنگ و جهاد نیست؛ ما موتور تولید ممکلت هستیم و قصد داریم چرخ‌‌های تولید را در اقتصاد مقاومتی به حرکت درآ‌وریم.
معتقدم بهترین نیروهای سیستم بانکی در بانک کشاورزی فعالیت می‌کنند و این سرمایه‌های انسانی ارزشمند از سطوح مدیریتی تا کوچک‌ترین شعب روستایی مشغول فعالیت هستند. اما آنچه مانع بازدهی حداکثری بانک می‌شد، ساختار حاکم بر سازمان بانک و فرآیندهای موجود بود؛ از این‌رو نخستین اقدامی که در بانک کشاورزی انجام دادیم، اصلاح این ساختارها و فرآیندها بود. در نتیجه این اصلاح ساختار، ستاد مرکزی و مدیریت‌های استانی سبک‌تر شد و بخشی از پتانسیلهای مدیریت‌ها به شعب منتقل شدند تا از یک سو با ستادی چابک‌تر و چالاک‌تر، روند حرکتی سریع‌تری داشته باشیم و از سوی دیگر شعب -که نقطۀ تماس ما با مشتری هستند- را قوی‌تر کنیم. در نتیجه هر دو اقدام هم خدمات مطلوب‌تری را به مشتری ارائه دهیم.
استفادۀ حداکثری از ابزارهای بانکداری الکترونیک به‌نحوی که مشتری کمترین مراجعه را به شعبه داشته باشد، بسیار مطلوب است؛ چراکه هم مشتری از خدمات قابل قبول بدون حضور در شعبه بهره‌مند می‌شود و هم اینکه شعب خلوت‌تر شده و بهره‌وری شعبه بالاتر می‌رود. اما یک نکتۀ بسیار با اهمیت وجود دارد که توجه نکردن به آن، می‌تواند تمام دستاوردهای بانکداری الکترونیک را تحت‌الشعاع قرار دهد و آن ندیدن مشتری در فواصل زمانی بلندمدت است. هنگامی‌که مشتری طی 6ماه یا یک سال در شعبه حضور پیدا نکند، ممکن است وصول مطالبات و تجهیز منابع با چالش‌های جدی مواجه شود. حتی در نگاهی بدبینانه‌تر این تلقی برای شعبه ایجاد شود که مشتری‌ای که به شعبه مراجعه نمی‌کند، با شعبه بانک دیگری در ارتباط بوده و خدمات خود را از آن بانک دریافت می‌کند. بنابراین باید به‌نحوی از بانکداری الکترونیک استفاده کرده و در مرزی حرکت کرد که هم مشتری از شیرینی خدمات مطلوب بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی بهره‌مند شده و هم اینکه حضور مشتری در شعبه و تعامل او با همکاران شعبه قطع نشود.
در راستای استفادۀ بهینه از پتانسیلهای نیروهای بازنشستۀ بانک، یکی از اقدام‌‌های در دست انجام، واگذاری مسئولیت‌های قابل برون‌سپاری به شرکت‌هایی است که اعضای آن را بازنشستگان بانک کشاورزی تشکیل می‌دهند. با این رویه هم خدمتی به بازنشستگان بانک داشته و چرخۀ فعالیت این شرکت‌ها را به حرکت درمی‌آوریم و هم بانک را از خدمات افرادی برخوردار می‌کنیم که دلسوز بانک بوده و به لحاظ دانش فنی، بیشترین اشراف را به رویه کاری بانک دارند.
برنامۀ بلندمدت و اهداف کلان بانک کشاورزی بر پایۀ خدمت به بخش تولید است. عدد افرادی که زندگی و جوانی خویش را در راه آبادانی و توسعۀ این مرز و بوم هزینه کرده‌اند، کم نیست. از این‌رو بانک کشاورزی مسئولیت و وظیفه خطیری را بر عهده دارد تا اهداف آنها را دنبال کرده و با ارائه مطلوب‌ترین خدمات به بخش تولید، ادامه‌دهندۀ راه آبادانی و توسعۀ کشور باشد. اما برای تحقق این مهم، یک پیش‌شرط اساسی لازم است و باید تمام مجموعۀ کارکنان بانک بزرگ کشاورزی با هم همراه، هم‌رای و هم‌دل باشیم تا بتوانیم خدمات مطلوبی را به جامعة مشتریان خود ارائه دهیم.
ما به‌عنوان یک بانکدار در عرصة اقتصاد پا به عرصة وجود گذاشته‌‌ایم و طی هشت دهۀ گذشته، جایگاه تاثیرگذار خود را تعریف و تثبیت کرده‌ایم. طی تمام این سال‌ها هم هر زمان تغییر در جامعه ایجاد شده، سیستم بانکی کشور و در راس آن بانک کشاورزی بوده و حرکت کرده و نشان داده‌ایم که هیچ‌گاه، سازمانی دنباله‌رو نبوده‌ایم. به‌عنوان نمونه هنگامی‌که سیستم کربنکینگ در بانک کشاورزی عملیاتی و اجرایی شد، هیچ بانکی قدرت و جسارت اجرایی کردن آن را نداشت. با این حال بانک کشاورزی ضرورت این تغییر را احساس کرده بود و این سیستم را وارد بانک کرده و با تکیه به دانش و پشتکار همکاران داخلی، سیستم کربنکینگ را برای بانک بومی و قابل اجرا کرد. اکنون چند سال از آن زمان گذشته و تمام بانک‌ها و موسسات مالی ناگزیر از تهیه و استفاده از سیستم کربنکینگ شده‌اند، با این حال به جرات می‌توان گفت هنوز هم بهترین سیستم در اختیار بانک کشاورزی بوده و آنچه در سایر موسسات مالی و بانک‌ها استفاده می‌شود، سیستم‌های جزیره‌ای است که تکه‌تکه به هم متصل شده‌اند. اما سیستمی کربنکینگ بانک کشاورزی سیستمی یکپارچه و قدرتمند است که هم‌اکنون بسیاری از بانک‌ها متقاضی خرید و نصب و راه‌اندازی آن هستند و دانش آن در اختیار کارکنان توانمند بانک کشاورزی است.
بانک کشاورزی به‌واسطۀ نیروی انسانی توانمند خود در هر برهۀ زمانی که جامعه به خدمات بانک در هر سطحی نیاز داشته، وارد شده و به حق هم منشاء خدمات ارزشمندی شده و جایگاه شایسته‌ای را به‌دست آورده است. سیستم مهرگستر بانک کشاورزی که امروز از سوی بانک‌های بزرگ کشور متقاضی دارد، یک مولود شریف در بانک کشاورزی است. شاید راه‌اندازی و استفاده از این سیستم تا حدی کارکنان بانک را با سختی‌هایی مواجه کرد، اما اکنون در نقطه‌ای ایستاده‌ایم که نتیجۀ همۀ آن زحمات را می‌بینیم.
مجموعۀ مدیریت بانک کشاورزی، دغدغه‌ها، نیازها و خواسته‌های کارکنان بانک را درک کرده و سعی می‌کند در مسیر تحقق آنها گام بردارد. چراکه این خواسته‌ها در جهت توسعۀ بخش کشاورزی تلقی می‌شود. چنانکه امروز می‌بینیم دولت و مجلس با تمام چالش‌ها و دغدغه‌های مالی که دارند، افزایش سرمایۀ بانک کشاورزی را پیگیری و دنبال می‌کنند؛ زیرا این مهم برای مجموعۀ دولت و مجلس به اثبات رسیده که هر چه بانک کشاورزی توانمندتر باشد، توسعۀ بخش کشاورزی و اقتصاد مقاومتی به شکل مطلوب‌تری محقق می‌شود. این نگاه و رویکرد مثبت به بانک کشاورزی هم حاصل تلاش ایثارگونۀ کارکنان بانک کشاورزی است.
کار کردن با بخش کشاورزی و افرادی که با تسهیلات ما چرخ زندگی و اقتصادشان به حرکت درمی‌آید، افتخار بانک است؛ اما بانک هم موظف است این دیدگاه که کشاوزران افراد ضعیفی هستند را از بین ببرد. بانک کشاورزی باید هدایت بخش به سمت و سوی های‌تک شدن را بر عهده، گیرد تا کشاورزان ما به افرادی با دانش علمی تبدیل شده و مجهز به تکنولوژی روز باشند.
عقبه و توانمندی‌های بانک کشاورزی بهگونهای است که ما غیر از پیشتازی و اول بودن در نظام بانکی کشور را قبول نداریم؛ با پتانسیلهای فیزیکی و نیروی انسانی توانمندی هم که داریم، می‌توانیم به جایگاه بانک برتر در سیستم بانکی دست یابیم. بنابراین حتی اگر دوم شدیم، باید بدانیم که کم کار کرده‌ایم. اکنون بانک کشاورزی بالغ بر 700شعبۀ شهری دارد که هر شعبه با ظرفیتی دو تا سه برابری شعب بانک خصوصی کار می‌کنند. از سوی دیگر روسای شعب همین بانک‌های خصوصی، بازنشسته‌های بانک کشاورزی هستند. در نتیجه هنگامی‌که می‌گوییم برای اول نشدن در میان سیستم بانکی، بهانه‌ای نداریم، سخنی زیاده‌خواهانه نیست.
به‌دنبال رقابت سالم در سیستم بانکی هستیم؛ البته کاری هم که قرار است در سیستم بانکی انجام دهیم و شعب شهری بانک کشاورزی، در جذب منابع از شعب دیگر بانک‌های خصوصی و دولتی پیشی بگیرند، کار جدیدی نیست و ما یک‌بار این مسیر را رفته‌ایم. حتی هنگامی‌که درمورد اهداف کلان و چشم‌اندازهای بانک کشاورزی با دکتر طیب‌نیا، وزیر امور اقتصاد و دارایی صحبت می‌کردیم، ایشان به صراحت عنوان کردند تیم کنونی مدیریت بانک کشاورزی، طلایی‌ترین دوران بانک را تجربه کرده و تمام این اهداف را محقق کرده‌اند. چنانکه طی سال‌های 1376 تا 1384، تنها سه‌بار از سوی موسسات بین‌المللی سنجش عملکرد بانک‌ها، بانک کشاورزی صاحب رتبة بین‌المللی شد. بنابراین هدف امروز ما تحقق اهداف و چشم‌اندازهایی است که یک‌بار آن را تجربه کرده‌ایم.
بانکداری بین‌الملل هم از حوزه‌هایی است که بانک کشاورزی باید در آن حضور فعال داشته و از فرصت بانکداری بین‌الملل
در جهت حمایت بیشتر از بخش کشاورزی بهره گیرد. به‌عبارتی دیگر در این بخش مهم‌ترین هدف مدنظر، افزایش توان تولید ثروت به‌منظور تامین منابع بخش تولید است. در نتیجه باید از تمام ابزار و پتانسیلهای خود استفاده کنیم تا به هیچ مشتری و متقاضی دریافت تسهیلات «نه» نگوییم و توان تامین خواسته و نیاز مالی مشتریانی که بر طبق استانداردهای موجود و ضوابط، متقاضی دریافت تسهیلات هستند را داشته باشیم. چنین رویکردی بدون تردید توسعۀ بخش و رونق اقتصادی کشاورزی را به همراه خواهد داشت.
بانک کشاورزی، بانکی است که حمایت از تولید در بخش کشاورزی را بر عهده دارد؛ حال زمانی این حمایت مستقیم از کشاورز و در مزرعه و زمانی دیگر از زنجیرۀ تولید در بخش کشاورزی است. به‌عنوان نمونه ممکن است بانک از یک کارخانۀ صنعتی که مواد اولیة تولید ادوات کشاورزی را تهیه می‌کند، حمایت کند. حمایت از این صنعت بالادستی هم در چرخه و زنجیرۀ بخش کشاورزی جای می‌گیرد.
بانک کشاورزی بانک همۀ مردم ایران است. این نکته که ما بانک همۀ مردم ایران هستیم، تنها یک شعار نیست که بخواهیم به آن ببالیم؛ بلکه باید بتوانیم این شعار را به واقع محقق کنیم. بانک همۀ مردم ایران بودن در بخش کشاورزی به این معناست که از چرخۀ نیازمندی‌های بخش از مزرعه تا سفرة مردم را تحت پوشش قرار داده و حمایت کنیم. با چنین رویکرد و نگاهی می‌توانیم مدعی شویم که بانک همۀ مردم ایران هستیم. اما این حمایت حداکثری و زنجیره‌ای، یک پیش‌شرط مهم دارد و آن، این است که توان تولید ثروت را داشته باشیم. اگر حتی در یک بخش از زنجیره به‌دلیل کمبود منابع، به متقاضی «نه» بگوییم، کل زنجیرۀ تولید را با اشکال مواجه می‌کنیم. بنابراین باید بانکی قدرتمند با توان تولید ثروت باشیم تا بتوانیم منابع و ظرفیت‌های خود را به بخش کشاورزی هدایت کرده و بانک همۀ مردم ایران بودن را به‌معنای واقعی عملیاتی کنیم.
نکته‌ای که همواره وجود دارد این است که، ما که بانک کشاورزی هستیم، چه نوع مشتریانی را باید انتخاب کنیم و چه مشتریانی در حوزۀ اختیار و عمل تخصصی ما جای می‌گیرند. گاهی این تصور غلط وجود دارد که مشتریان تخصصی ما تنها کشاورزان و باغداران و دامداران هستند. این در حالی است که کشاورزی یک زنجیره بوده و از زمانی که نهاده‌های تولید مانند بذر و کود و ماشین‌آلات صنعتی بخش کشاورزی تهیه می‌شود تا زمانی‌که محصول به دست مصرف‌کنندة نهایی می‌رسد، در این زنجیره قرار داشته و مشتریان تخصصی بانک کشاورزی هستند. برای توسعۀ بخش کشاورزی ما باید تمام این زیربخش‌ها را شناسایی کرده، به آنها خدمات تخصصی ارائه داده و آنها را جذب بانک کشاورزی کنیم. شعبۀ روستایی قسمت اول این چرخه و زنجیره را هدایت و حمایت می‌کند و شعبۀ شهری هم مسئولیت بخشی را بر عهده دارد تا محصول تولیدشده به سفرة مردم برسد. با این دیدگاه، یک مغازۀ میوه‌فروشی کوچک هم در این زنجیره جای می‌گیرد، چراکه محصولات تولیدشدۀ بخش کشاورزی را توزیع کرده و به دست مردم می‌رساند، بنابراین باید مورد حمایت بانک کشاورزی قرار گیرد. گروهی از مشتریان بالقوۀ بانک شاید خود ندانند که در این چرخه قرار دارند و چه خدماتی می‌توانند از بانک دریافت کنند. این وظیفۀ ماست که آنها را شناسایی کنیم، خدمات خود را برای آنها معرفی کرده و آنها را به استفاده از این خدمات تشویق کنیم.
به صراحت عنوان می‌کنم، نباید هیچ تقاضایی را در بخش کشاورزی بی‌پاسخ بگذاریم، باید متکی بر توانمندی‌ها و داشته‌های خودمان باشیم و در این راه استفاده کردن از منابع بانک مرکزی حرام است. فارغ از بار سنگینی که منابع بانک مرکزی می‌تواند به بانک کشاورزی تحمیل کرده و کارکرد بانکدار بودن را زیر سوال ببرد، استفاده از منابع بانک مرکزی با سیاست‌های دولت هم در تضاد است. سیاست اقتصادی دولت در شرایط کنونی، کنترل تورم بوده و این در حالی است که منابع بانک مرکزی، منابع پرقدرتی است و حتی می‌توان گفت که تا پنج برابر منابع داخلی بانک، عامل ایجاد تورم است. در نتیجه برای حمایت از دولت هم نباید تحت هیچ عنوان از منابع بانک مرکزی استفاده کنیم. عامل دیگری که باعث می‌شود استفاده از منابع بانک مرکزی را حرام اعلام کنیم این است که خلاقیت را از بانک و بانکدار گرفته و دیگر مشتری‌مداری در بانک مفهومی پیدا نمی‌کند. هنگامی‌که یک بانک منابع را از بانک مرکزی بگیرد و خرج کند، این احساس که به مشتری نیاز دارد به مرور از بین رفته و به‌دنبال آن خلاقیت و ایجاد محصولات و خدمات جدید هم در بانک به‌منظور بازاریابی و جذب مشتریان جدید از بین می‌رود.
سیاست کنونی حاکم در بانک کشاورزی، سیاست انضباط مالی است و به هیچ عنوان نمی‌توان گفت، سیاست انقباض مالی است. زیرا همواره به شعب و مدیریت‌ها این را می‌گوییم منابع جمع کنید، به متقاضی هم تسهیلات بدهید و منابع و مصارف خود را تنظیم کنید. اما اینکه هیچ تلاشی برای جمع‌آوری منابع نکرده و تنها تسهیلات بدهیم، پذیرفته‌شده نیست. از این‌رو باید گفت، چشم‌انداز بانک کشاورزی تسهیل‌کنندۀ جریان منابع مالی داخلی و خارجی به بخش کشاورزی با استفاده از نهادسازی و شناسایی نیازها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی است. با این چشم‌انداز، تمام مسئولیت‌ها را خود به عهده گرفته‌ایم تا بتوانیم با تکیه بر توان داخلی، حمایت حداکثری از بخش کشاورزی داشته باشیم.
نگاهی که باید در مدیریت‌های بزرگ بانک کشاورزی حاکم شود این است که نگاه استانی نداشته و ملی فکر کنند. اگر چند استان توانمند ما در بخش کشاورزی -که تولید در آنها رونق دارد- بخواهند منطقه‌ای و استانی فکر کنند، نمی‌توانیم اهداف کلان بانک را محقق کنیم. باید نگاه ملی داشته باشیم و هنگامی‌که از استان‌هایی مانند فارس، اصفهان یا خوزستان برنامه و عملکرد می‌خواهیم، قصد داریم بدانیم تا چه اندازه می‌توانند در توسعۀ بخش کشاورزی در سطح ملی نقش‌آفرینی کنند. وظیفۀ این استان‌ها تنها توسعۀ بخش کشاورزی در سطح استان خود نیست؛ بنابراین باید این نگاه را تا سطح شعب استان‌های بزرگ هم توسعه داد و تنها با توجه به نیاز استان دنبال تجهیز منابع نرفت. در این استان‌های بزرگ باید بهگونهای به تجهیز منابع نگاه شود که امکان تزریق بخشی از منابع به دیگر نقاط کشور و استان‌های همجوار فراهم شود.
تعاملی که امروز میان بانک کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی حاکم شده، نقطۀ عطفی در تاریخ 82 سالۀ بانک کشاورزی است. تاکنون در حوزۀ کشاورزی سابقه نداشته که نهاد متولی بخش کشاورزی، در راستای سیاست‌های بانک تخصصی بخش قرار گیرد تا «بانک قدرتمند» به‌واقع در بخش کشاورزی محقق شود. سیاست‌ها و برنامه‌های بانک کشاورزی بر محوری کلیدی استوار شده که از سوی آقای وزیر مطرح شد؛ وزیر جهاد کشاورزی عنوان کرد، بانک کشاورزی باید بانکی قدرتمند شود تا توان تامین مالی بخش کشاورزی را داشته باشد. برای تحقق این مقوله، ابتدا نقشۀ راه و چشم‌اندازی را در بانک تعریف کرده و سپس مولفه‌های آن را به مرحلۀ عملیاتی رساندیم. این بانک قدرتمند هم با ساختار قدرتمند و نیروی انسانی قدرتمند محقق می‌شود. نیروی انسانی قدرتمند در بانک کشاورزی وجود دارد و اکنون ساختار هم در جهت قدرتمند شدن تغییر کرده است. بنابراین با این ساختار و نیروی انسانی قدرتمند، تحقق اهداف و چشم‌انداز‌ها و تبدیل شدن به بانک قدرتمند بخش کشاورزی که تمام نیازهای این بخش را پاسخ می‌دهد، کار دشواری نیست.