کار جهادی، نیازمند ترویج فرهنگ ایثارگری است
فرصتی فراهم شده تا دوباره پیمان ببندیم که برای تحقق اهداف عالی نظام مقدس جمهوری اسلامی، دیدگاه‌های مقام معظم رهبری و راهبردهای دولت تدبیر و امید در عرصۀ اقتصاد کشور حرکت کرده و از ابزارهایی که در بانک کشاورزی در اختیار ما قرار دارد برای نیل به این اهداف و برنامه‌ها کمال استفاده را داشته باشیم. بانک کشاورزی باید همۀ توان خود را به‌کار گیرد تا به بهترین شکل ممکن در نهضت بازسازی اقتصاد کشور بعد از تحریم، نقش‌آفرینی کند.
صحبت خود در رابطه با موضوع ایثارگران را با سخنی از مقام معظم رهبری آغاز می‌کنم که فرموده‌اند: «خانوادۀ ایثارگران و شهیدان از نظر تاثیر و ارزش رفتار و حرکت فقط با خود شهدا قابل مقایسه هستند. این قشر قابل مقایسه با هیچ قشر دیگری در انقلاب نیستند؛ ارزش آن مادران و پدران و همسران و فرزندان و بازماندگان که حرمت خون شهیدشان را حفظ کرده‌اند و خودشان با صبرشان و گذشت‌شان، مظهر دیگری شدند از فداکاری در پیشبرد اهداف انقلاب، این است که یکی از موثرترین و نقش‌آفرین‌‌ترین عناصر کشور هستند.» برای درک ارزش جایگاه خانوادۀ ایثارگران باید صدها بار این فرمودۀ مقام معظم رهبری را از نو خواند و روی آن تفسیر و تحلیل کرد.
در رابطه با خانوادۀ شهدا و ایثارگران، اولین مسئلۀ برجسته برای ما این است که ارزش خون شهدا را حفظ کنیم. اما سوال اینجاست که این مهم چگونه محقق می‌شود؟ این سوال تنها یک پاسخ دارد و آن عملکرد ماست. اگر ما با عملکرد خود توانستیم تاثیر مثبت در جامعه نهاده و چرخ توسعه و پیشرفت کشور را با سرعت بیشتری به حرکت درآوریم، به آرمان‌ها و ارزش‌های شهدا احترام گذاشته و پاسدار خون آنها بوده‌ایم.
زمانی جوانانی که نزدیک‌ترین افراد و پارۀ تن ما بودند، زره بر تن کرده و جان بر کف گذاشتند و به مقابله با دشمن متخاصم رفتند؛ بعضی بازنگشتند و بعضی هم با یادگاری‌هایی بر جسم و روح خود بازگشتند؛ اما تکه‌ای از خاک میهن را به دشمن متجاوز ندادند. آنچه سبب شد با چنین اعتقاد راسخ و محکمی به مقابله با دشمن رفته و از جان و مال و خانواده بگذرند، آموزه‌های دینی و اعتقادی بود. این آموزه‌های دینی باید امروز هم تقویت شود و این تقویت شدن هم نیاز به آموزش دارد. باید آموزش ببینیم که وقتی می‌گوییم نماز ستون دین است در تمام شئون زندگی این مهم را نشان دهیم یا اینکه اگر به احادیث و سخنان بزرگان و انبیا تاسی می‌کنیم، این وام گرفتن از سخنان بزرگان دین را نه‌تنها در گفتار که در عملکرد خود نیز نشان دهیم. تفاوت ایثارگران با بقیۀ افراد جامعه همین مهم است که از گفتار و سخن گفتن فراتر رفته و ایمان و اعتقاد را در عمل نشان داده‌اند.
ایثارگران، خانواده‌های شهدا و ایثارگران امروز نسلی هستند که شهدا را دیده و از نزدیک با آنها زندگی کرده‌اند، نسلی هستند که امام را به خاطر دارند، به یاد می‌آورند که در روزها و سال‌های دفاع مقدس چطور پدر و مادری جوانان رعنایشان را به پیشگاه اسلام و انقلاب تقدیم می‌کردند تا عزت و سربلندی برای جمهوری اسلامی ایران ماندگار شود. اما جوانان امروز نه سال‌های جنگ را دیده‌اند و نه شهدا را به خاطر می‌آورند. از این‌رو وظیفۀ سنگینی برعهدۀ ما قرار دارد که تصویری روشن و واقعی از شهدا و ایثارگران را به جوانان امروز نشان دهیم تا آنها هم بدانند که شهدا برای چه رفتند و امروز ما برای پاسداشت خون آنها چه مسئولیتی را برعهده داریم. امروز این مسئولیت برعهده ماست تا نشان دهیم این سطح از عزت‌مداری تنها در مکتب تشیع وجود دارد؛ رویکردی که وام‌گرفته از مکتب عاشورا بوده و در تاریخ جاودانه شده است.
اگر امروز داعش در سرزمین‌های اسلامی جنایت‌های زیادی کرده و خانواده‌های زیادی را بی‌خانمان می‌کند، به این دلیل است که آموزه‌های اعتقادی قوی در این سرزمین‌ها نیست؛ به این دلیل است که نسل به نسل و سینه به سینه آموزه‌های آزادگی مکتب عاشورا به آنها منتقل نشده است. کمااینکه سی و چند سال قبل دشمنان ایران و اسلام در جهان هم‌پیمان شدند که نظام اسلامی ایران را از پای درآوردند و از هیچ تلاش و توانی هم برای تحقق این امر کوتاهی نکردند. اما جوانان ما با دست خالی و تنها با اتکا به اعتقادات و آموزه‌های دینی خود به دفاع پرداخته و بعد از 8سال مقابله، دشمن را به زانو درآوردند و سرود ایستادگی و آزادگی ایران اسلامی را در جهان طنین‌انداز کردند.
آنچه پدر و مادرهای دیروز انجام دادند و جوانان خود را یکی پس از دیگری به اسلام و انقلاب هدیه کردند، یک الگوی والای ایثارگری بود. آنها هر چه داشتند در طبق اخلاص نهادند و از پارۀ تن خود گذشتند تا نظام اسلامی ایران بماند. حرکتی که آن سال‌ها انجام شد، براساس مصوبه و دستورالعمل و آیین‌نامه نبود، حکمی هم برای انجام آن صادر نشده بود؛ تنها و تنها یک دلیل داشت و آن داشتن یک هدف واحد بود و همه بسیج شده بودند تا این هدف بزرگ محقق شود. امروز نیز اگر مشکل یا چالشی پیش می‌آید، اگر کشور در یک گردنه یا برهۀ تاریخی و اقتصادی حساس قرار می‌گیرد، پیش از اینکه به‌دنبال صدور حکم و تصویب دستورالعمل باشیم، باید روحیه و فرهنگ ایثارگری را در جامعه احیا و زنده کنیم تا مشکلات و چالش‌های موجود را بسیجی‌وار و با روحیۀ ایثارگری حل کنیم.
کلمۀ «جهاد» و بار مفهومی آنها تنها مربوط به زمان و سال‌های جنگ نمی‌شود. جهاد به‌معنای تقویت روحیۀ ایثار و از خودگذشتگی و انجام کارهای جهادگونه است. حال در برهه‌ای این مفهوم در برابر یک دشمن متجاوز معنا پیدا می‌کند که همگان جهادگونه به دفاع پرداخته و برهه‌ای هم هنگامۀ ساختن و آبادانی است که باید با روحیۀ جهادی حرکت کرده و هر چه در توان داریم برای توسعه و پیشرفت و آبادانی کشور به‌کار ببریم. مفهوم جهاد اقتصادی هم که مقام معظم رهبری طرح می‌کنند، به‌طور دقیق و مستقیم اشاره به همین مفهوم دارد که فرهنگ و روحیۀ ایثارگری ترویج پیدا کند و اهداف و چشم‌اندازها و برنامه‌های کلان کشور را بر خواسته‌های خود ارجح دانسته و از هیچ تلاشی برای بهبود اقتصاد کشور کوتاهی نکنیم. جهاد اقتصادی به این معنی است که به مثابۀ سال‌های دفاع مقدس از جان مایه گذاشته و با عملکرد جهادی خود بار دیگر نشان دهیم برای توسعه و سربلندی نظام اسلامی ایران، آرمان انقلاب و برنامه‌های دولت تدبیر و امید از هیچ تلاشی کوتاهی نمی‌کنیم.
ما تجربۀ کار جهادی کردن را به‌خوبی داریم و تعریف جهاد برای ما تنها به جنگ و دفاع خلاصه نمی‌شود؛ به‌عنوان نمونه طی سال‌های دفاع مقدس ما در استان خوزستان هم جنگ داشتیم و هم سازندگی. طی آن سال‌ها ما نه‌تنها باید در جبهه‌ها علیه دشمن متجاوز می‌ایستادیم، بلکه باید پشتیبانی غذایی در کشور را حفظ می‌کردیم تا در سنگر امنیت غذایی هم با مشکل مواجه نشویم. طی دورانی که آبادان و بخش‌هایی از خوزستان زیر آتش سنگین توپخانة دشمن بود، بچه‌های جهاد سازندگی و بانک کشاورزی هم‌زمان به ساخت و نوسازی واحدها و زیرساخت‌های بخش کشاورزی مشغول بودند. چنانکه به یاد می‌آوردم از یک‌سو دشمن مرغداری‌های ما را با موشک هدف قرار می‌داد و از سوی دیگر ما دوباره این مرغداری‌ها را ساخته و تولید را از سر می‌گرفتیم تا با مشکل تامین غذا مواجه نشویم. کار جهادی به این معناست که در سخت‌ترین شرایط هم بتوان بهترین نتیجه را کسب کرد. ولی کسب این نتیجه مستلزم این است که به‌گونه‌ای دیگر و فراتر از شیوه‌ها و رویه‌های معمول کار کنیم.
لفظ ایثار و ایثارگری تنها متعلق به دوران جنگ نیست؛ بلکه فرهنگ و مفهومی متعالی همراه با دستاوردهایی بزرگ است که باید در تمام شئون زندگی ما ساری و جاری شود. این فرهنگ نشات گرفته از نهضت و فرهنگ عاشوراست و باید در زندگی تک‌تک ما مانند سال‌های دفاع مقدس نمود و تبلور پیدا کند.
اینکه در سازمانی فعالیت می‌کنیم که تعداد زیادی از مدیران آن از خانوادۀ شهدا و ایثارگران هستند و عدد همکاران ایثارگر آن نیز کم نیست، مایۀ مباهات است. اما آنچه می‌تواند این مباهات را تکمیل کند، اشاعه و ترویج این فرهنگ در میان تمام خانوادۀ بانک است. از این‌رو این مسئولیت مهم و سنگین بر عهدۀ ما قرار دارد که جوانان امروز خانوادۀ بانک کشاورزی را با فرهنگ ایثار و ایثارگری آشنا کنیم و به آنها گوشه‌هایی از واقعیت را نشان دهیم که چه افرادی با چه اهداف بزرگی از جان گذشتند تا امنیت امروز ما تامین شود و ما چه مسئولیتی در قبال آنها داریم. هنگامی‌که این فرهنگ در سازمان ترویج شود، عملکرد مطلوب افراد نه در قالب وظایف روزمره که در چارچوب ادای دینی به کشور و شهدا تلقی می‌شود. در این شرایط است که افراد جهادگونه کار می‌کنند تا ایثار و ایثارگری را در عملکرد خود نشان دهند.
همان‌طور که مورد اشاره قرار گرفت، امروز و در شرایط کنونی جامعه، ایثار و ایثارگری به‌معنای کار بیشتر و بهتر است. اما سوال اینجاست که پیش‌‌شرط‌های این کار بیشتر و بهتر چیست؛ بدون تردید یکی از کوتاه‌ترین مسیرها برای کار بهتر و دستیابی به بهره‌وری بیشتر، تقویت بنیۀ علمی ایثارگران است. از این‌رو باید تمهیداتی اتخاذ شود که ایثارگران به جدیدترین دانش‌ها و علوم مجهز شوند تا در مسیر هدایت جامعه به سمت شکوفایی پیش‌قدم باشند. اینکه طی سال‌های دفاع مقدس، ایثارگران کلید‌ی‌ترین نقش‌ها را در جامعه داشته و جامعه را هدایت می‌کردند به این دلیل بود که در پاسخ به نیاز آن روزهای جامعه که دفاع از میهن و سازندگی بعد از دفاع بود، پیش‌قدم و پیشرو بودند. امروز اما سنگر ایثارگری، سنگر دیگری است؛ اکنون در سنگر اقتصاد هستیم و برای هدایت جامعه به‌سوی تعالی باید در سنگر اقتصاد، جهاد کنیم. جهاد اقتصادی هم الزامات خاص خود را دارد و یکی از مهم‌ترین این الزامات تجهیز به دانش روز است. ایثارگران باید به دانش و علم روز مجهز شده و بنیۀ علمی خود را تقویت کنند تا کماکان به‌عنوان پیش‌قراول حرکت‌های مهم در جامعه قرار گیرند.
امروز در گذرگاهی تاریخی قرار گرفته‌ایم که ایثارگران باید سرآمدان علمی در جامعه باشند. کمااینکه ایثارگران تجربۀ کار متفاوت را دارند و بار دیگر هم می‌توانند نیاز جامعه را پاسخ داده و منشای تحولات دانش‌محور در جامعه شوند.
بانک کشاورزی امروز در حوزۀ ایثارگری حرکت‌های بسیار خوبی داشته و قدم‌های بسیار مثبتی در ترویج فرهنگ ایثارگری هم برداشته است و می‌توان نمود ترویج این فرهنگ را در عملکرد بانک مشاهده کرد. هدفی که زمانی در بانک کشاورزی مطرح بود، رفع مشکلات ایثارگران بود، اما امروز می‌بینیم با اشاعۀ این فرهنگ در بانک، ایثارگران و فرهنگ ایثارگری به کمک بانک آمده و عملکرد بانک را بهبود بخشیده است. چنانکه اگر نگاهی به آمار بخش‌های مختلف اقتصاد طی شرایط خاص و سخت تحریم داشته باشیم، به وضوح می‌بینیم در این دوران، تنها بخش اقتصاد که رشد داشته، بخش کشاورزی بوده است و 95درصد منابع مالی بخش کشاورزی هم در این برهۀ زمانی از سوی بانک کشاورزی تامین شده است. این عملکرد به این معناست که فرهنگ ایثار و ایثارگری در بانک کشاورزی نهادینه شده تا در شرایط سخت با تلاش بیشتر به کمک جامعه آمده و دستاوردهای مطلوبی داشته باشد. اما باید این فرهنگ در بانک تقویت شود تا جوانان امروز بانک که کمتر جهاد و ایثارگری سال‌های دفاع مقدس را دیده‌اند، با اهداف غایی حرکت‌های جهادی آشنا شده و خود را در مسیر پیشبرد این اهداف قرار دهند.
برای تشریح و تبیین این موقعیت که چرا باید در بانک کشاورزی کار جهادی بکنیم، ذکر این نکته کفایت می‌کند که نیاز امروز بخش کشاورزی به منابع مالی بیش از دو و نیم برابر منابع فعلی بانک است. این در حالی است که چشم‌انداز ما پاسخ مثبت دادن به تمام نیازهای مالی بخش کشاورزی است. این موقعیت خاص و چالش‌برانگیز به‌خوبی مسئولیت سنگینی که بر عهدۀ بانک کشاورزی قرار دارد را روشن کرده و نشان می‌دهد که چرا باید کار جهادی کنیم. کار جهادی بانک کشاورزی جمع‌آوری منابع از طرق و مسیرهای مختلف و هدایت آن به بخش کشاورزی است که بدون تردید با سختی‌های خاص خود همراه است، اما تجربۀ این کار در بانک وجود دارد.
صحبت‌های خود را با فرمایش گران‌قدری از امام حسین(ع) به پایان می‌برم که می‌فرمایند: «اگر کسی از شما کمک خواست و برای خواسته‌ای به شما مراجعه کرد، این را نعمت خداوند بدانید و اگر نیاز او را برطرف نکردید، کفران نعمت کرده‌‌اید.» بنابراین باید مراقب باشیم که در بانک کشاورزی و در پاسخ به نیاز کشاورزان، کفران نعمت نکنیم. باید چنان قدرتمند و توانمند شویم که هیچ درخواستی از سوی تولیدکننده و کشاورز مسلمان ایرانی را بی‌پاسخ نگذاریم.