عزت بانک در گروی عزت مشتریان است
برای بنده شیرین‌‌ترین لحظات و دقایق، لحظاتی است که با نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی می‌گذرانم، زیرا ایشان عصارۀ مردم هستند و سخنی هم که می‌گویند از بطن جامعه و دل مردم برمی‌آید. نظام جمهوری اسلامی هم بعد از خداوند به مردم تکیه داده است و هر آنچه دارد برای تامین خواست و نظرات مردم به‌کار می‌گیرد. از این‌رو در چنین جلساتی در مسیر هم‌دلی و هم‌فکری حرکت می‌کنیم تا بتوانیم نیازهای مردم را به بهترین نحو شناسایی کرده و البته بهترین خدمات و سرویس‌ها را برای آنها تعریف کنیم.
راهی که امروز در بانک کشاورزی پیش گرفته‌ایم، تحول فرآیندها و ساختارهای کاری در بانک است تا مطلوب‌ترین خدمات را در کوتاه‌مدت به مشتریان خود ارائه دهیم. به‌نوعی در بانک کشاورزی، خانه‌تکانی از منظر دیدگاه و نگرش را در برنامة کاری خود قرار داده‌ایم. برگزاری جلسات با نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی هم این حسن را دارد که ایشان به‌عنوان یک نهاد بیرونی و دلسوز بانک و بخش کشاورزی، به روند عملکردی ما نظارت دارند و ما را درجهت بهبود عملکرد و خدمت‌رسانی بیشتر و بهتر به بخش کشاورزی یاری می‌کنند. بانک کشاورزی به‌منظور خدمت‌رسانی بیشتر به بخش کشاورزی و همچنین توسعۀ بخش کشاورزی، تحول و خانه‌تکانی از منظر دیدگاه و نگرش را در دستور کار قرار داده است. در این راستا هدف خود را هم روی این موضوع قرار داده که به‌عنوان تسهیل‌کنندة جریان مالی، نیازهای مالی بخش کشاورزی را تامین کرده و با تمام توان درجهت تجهیز منابع از بازار به‌منظور حمایت بیشتر از بخش کشاورزی حرکت می‌کنیم.
در اوایل دهۀ 70 در بانک کشاورزی به این نتیجه رسیدیم که شعب روستایی و فعالیت در این شعب، تمام نیاز بانک برای تامین منابع مالی و تجهیز منابع بانک را مرتفع نمی‌کند و بانک برای تامین نیازهای مالی و تجهیز منابع مورد نیاز خود باید کار دیگری انجام دهد. به‌عبارتی باید کانال محکم‌تری برای تجهیز منابع طراحی می‌کردیم. بنابراین نیاز به توسعۀ شعب شهری در بانک کشاورزی احساس شد. در واقع به این باور رسیدیم که با اینکه وجود شعب بانک کشاورزی در روستاها برای خدمت‌رسانی به بخش کشاورزی ضرورتی انکارناپذیر است، اما کارکردی به لحاظ تجهیز منابع نخواهند داشت؛ زیرا شعبی توان تامین منابع مالی و تجهیز پولی را دارند که در مراکز عمدۀ پولی و مالی قرار دارند. از این‌رو تصمیم گرفتیم منابع را از بازارهای پولی در شهرها جمع‌آوری کرده و به واحدهای تولیدی بخش کشاورزی در روستاها تزریق کنیم. در حال حاضر نیز روی این شعب تمرکز کرده و برنامه داریم با استفادة بیشتر از توان این 700شعبۀ شهری منابع مالی را جمع‌آوری کرده و به روستاها و بخش کشاورزی تزریق کنیم.
اکنون بیش از 50درصد منابع مالی مورد نیاز بخش کشاورزی را از سطح شهرهای بزرگ جمع‌آوری کرده و سپس به روستاها می‌بریم و به بخش کشاورزی اختصاص می‌دهیم. این رویه، خود مصداق کار جهادی است. به این معنا که منابع مالی که در شهرهای بزرگ، عموما در بانک‌های تجاری سپرده می‌شوند و گاهی حاصلی هم برای بخش کشاورزی ندارند را جمع‌آوری کرده و به کانال حمایت از بخش کشاورزی هدایت می‌کنیم.
اقدام‌ها و برنامه‌های بانک کشاورزی براساس این فرمودۀ امیر مومنان قرار گرفته که می‌فرمایند: «برنامه‌ریزی درست اقتصادی، مال کم را افزایش می‌دهد و برنامه‌ریزی نادرست، مال زیاد را نابود می‌کند»؛ بر این اساس نگرش خود را تغییر داده و فرآیند‌های خود را بازسازی می‌کنیم. با چنین دیدگاهی دیگر بانک کشاورزی تنها به منابع مالی دولتی متکی نبوده و خود را تنها یک صندوق حمایتی از بخش کشاورزی نمی‌داند، بلکه مانند یک بانکدار حرفه‌ای، تلاش می‌کند هم منابع مورد نیاز خود را از سطح بازار تامین کند و هم اینکه منابع تجهیزشده را در خدمت بخش کشاورزی قرار دهد. برای تحقق این برنامه‌ها و چشم‌اندازها نیز روی نیروی انسانی توانمند و متخصص خود حساب کرده است.
امروزه دیدگاه کلان بانک کشاورزی بر این منوال قرار گرفته است که بیشترین استفاده و بهره را از منابع موجود برده تا به‌واسطۀ بهره‌وری سرمایه و منابع مالی، پاسخگوی حداکثری نیازهای بخش باشیم. از مهم‌ترین محورهای برنامۀ کنونی بانک هم تکیه بر توان و پتانسیل نیروی انسانی بانک است. سرمایۀ انسانی بانک می‌توانند با گرفتن آموزش‌های تکمیلی، فراتر از یک بانکدار عمل کرده و به‌عنوان یک مشاور اقتصادی، مشتریان را درجهت سرمایه‌گذاری و سودآوری بیشتر هدایت کنند. چنین رویه‌ای نه‌تنها بانک و مشتریان را منتفع می‌کند، بلکه اقتصاد بخش کشاورزی را هم متحول کرده و زیربخش‌های کشاورزی با هدایت و حمایت بانک به سمت و سوی سودآوری و بهره‌وری بیشتر حرکت می‌کنند.
در رابطه با مشتریان، این دیدگاه در بانک کشاورزی وجود دارد که عزت بانک در گروی عزت مشتریان است. بنابراین اکنون در مسیری حرکت می‌کنیم که این مفهوم در بانک کشاورزی بیش از گذشته نهادینه شود که مشتریان، شرکا و سهامداران بانک هستند. چنین تفکری سبب می‌شود تمام کارکنان بانک خود را موظف به پاسخگویی و گزارش دادن به شرکای خود و سهامداران بانک بدانند. مجموعۀ مدیریت بانک نیز در راستای همین دیدگاه وظیفۀ خود می‌داند در مقابل نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی پاسخگو باشد.
عزم بانک کشاورزی برای حمایت حداکثری از بخش کشاورزی و فعالان و بهره‌برداران این بخش استوار بوده و همۀ ابزارها و ظرفیت‌های خود را هم به‌کار گرفته است تا با تمام توان در این مسیر حرکت کند. اما طی این مسیر، گاه با مشکلات و چالش‌هایی هم مواجه است که رفع آنها تسریع روند حرکتی بانک کشاورزی، حمایت و همراهی بیشتر مجلس شورای اسلامی و کمیسیون‌های تخصصی را طلب می‌کند. از این‌رو روند تعامل مثبت مجلس و دولت و مساعدت مجلس برای بهبود امور ضروری است.
به فرمودۀ مقام معظم رهبری برای رفع مشکلات مردم، دولت و مجلس باید در کنار هم و هماهنگ با هم حرکت کنند؛ چنانکه هر جا دولت و مجلس در کنار هم بوده و اقدام‌ها، خدمات و برنامه‌های همدیگر را کامل کرده‌اند، منشای دستاوردهای بزرگی شده و هر جا که درجهت عکس یکدیگر حرکت کرده‌اند، چرخ تولید و اقتصاد کشور با چالش‌هایی مواجه شده است. در مسیر سامان دادن به کار تولید و کشاورزی هم موانعی برای بانک کشاورزی وجود دارد که مساعدت مجلس را می‌طلبد؛ مساعدتی که می‌تواند مسیر بانک برای توسعۀ بخش کشاورزی را هموار کند. برگزاری چنین جلساتی سبب می‌شود مجلس نسبت به شرایط بانک آگاهی کامل یافته و طی تعامل و هم‌فکری انجام‌شده برای چالش‌های پیش‌رو راهکارها و تمهیداتی اندیشیده شود. این جلسه را می‌توان به‌عنوان یک گام مهم به‌منظور وحدت‌آفرینی بین مجلس و دولت قلمداد کرد تا گام‌های قو‌ی‌تر و موثرتری برای حمایت از بخش کشاورزی با همکاری و همراهی مجلس و دولت برداشته شود.
با توجه به اینکه بخش کشاورزی نیاز غذایی جامعه را مرتفع می‌کند، اما در حال حاضر بین نیاز بخش کشاورزی و منابعی که از جامعه می‌گیرد، تعادلی وجود ندارد. به‌عنوان نمونه اکنون ارزش‌افزودۀ بخش کشاورزی برای جامعه و اقتصاد کشور 8/10درصد است و این در حالی است که تمام تسهیلاتی که بخش کشاورزی از منابع بانکی دریافت می‌کند 8/5درصد است. بنابراین یک فاصلۀ معناداری بین این دو رقم وجود دارد و به اندازه‌ای که بخش کشاورزی برای جامعه ارزش‌افزوده دارد، مورد حمایت قرار نمی‌گیرد. همچنین چنین عددی نشان از آن دارد که جامعه به اندازه‌ای که از بخش کشاورزی انتظار دارد، آن را حمایت نمی‌کند.
برآورد کنونی ما این است که برای رفع نیازهای آنی بخش کشاورزی، نیاز به 500 هزار میلیارد منابع مالی داریم که این عدد موجود نیست. هنگامی‌که چنین عددی که مورد نیاز بخش کشاورزی است، وجود ندارد، بخش در مواردی عقب افتاده و با چالش‌هایی برای توسعه مواجه می‌شود. البته برای تامین این عدد یا نزدیک شدن به آن اقدام‌های خوبی صورت گرفته و طی جلساتی که با اعضای کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی برگزار شده، راهکارهای تامین آن طراحی و مدون شده است.
از مجموع منابع مالی که در کشور به بخش کشاورزی اختصاص پیدا می‌کند، بانک کشاورزی سهم اصلی و عمده را داشته و عملا سایر بانک‌ها فعالیت خاصی در این زمینه انجام نمی‌دهند. چنانکه حدود 90درصد از کل منابع مالی هم که به بخش کشاورزی اختصاص پیدا می‌کند، توسط بانک کشاورزی پرداخت می‌شود. همان محدود منابع مالی هم که از کانال سایر بانک‌ها به بخش کشاورزی می‌رسد، از طریق شرکت‌های تحت‌پوشش آنها بوده و بخش خصوصی واقعی حوزة کشاورزی نمی‌تواند غیر از بانک کشاورزی به هیچ بانک و موسسة مالی خاصی مراجعه کرده و اعتبارات و منابع مالی مورد نیاز خود را دریافت کند. در چنین شرایطی ضرورت دارد بانک کشاورزی مورد حمایت ویژة دولت و مجلس قرار گرفته تا از طریق بانک کشاورزی، مسیر توسعة بخش کشاورزی هموار شود. بانک‌های کشاورزی دنیا با هدف تقویت بخش کشاورزی مورد حمایت دولت ها قرار دارند. از این‌رو باید مقولة کفایت سرمایة بانک کشاورزی مورد توجه ویژه قرار گیرد. به‌عنوان نمونه در اختیار گذاشتن خط اعتباری، بازپرداخت طلب دولت و ما‌به‌التفاوت نرخ تسهیلات پرداختی به بخش کشاورزی می‌تواند در این زمینه نقش اساسی ایفا کرده و بانک را در حمایت بیشتر از بخش کشاورزی توانمند کند.
اگر بانک کشاورزی قصد تامین نیازهای آنی مالی بخش کشاورزی را داشته باشد به پانصد هزار ریال سرمایه نیاز دارد. در این راستا یکی از اقداماتی که مجلس می‌تواند برای بانک کشاورزی انجام دهد، تحقق و تامین مقولة افزایش سرمایة بانک کشاورزی است. یکی از این اقدام‌های افزایش سرمایة بانک کشاورزی تا 80 هزار میلیارد ریال با هدف افزایش قدرت تسهیلات‌دهی و اعتبارات بخش کشاورزی در اولین اقدام است.
بانک کشاورزی به تجربه نشان داده که اولویت اصلی‌اش حمایت از بخش کشاورزی است و در این راه از تمام ظرفیت‌هایش استفاده می‌کند؛ چنانکه بانک کشاورزی 15 هزار میلیارد سرمایه دارد، با این حال بالغ بر 300 هزار میلیارد منابع مورد نیاز بخش کشاورزی را تامین کرده است. به این معنا که منابع را از بازارهای مالی شهرهای بزرگ و از مردم جمع‌آوری و تجمیع کرده و به بخش کشاورزی اختصاص داده است. این راهبردی بوده که بانک کشاورزی برای فرار از «نه» گفتن به بهره‌برداران بخش کشاورزی اتخاذ کرده تا خود را در جوامع شهری جا انداخته و با تامین نیازها و خواسته‌های مشتریان شهری، اعتماد آنها را جلب کند تا بتواند منابع‌شان را به خدمت بخش کشاورزی درآورد. در نتیجه این اقدام‌ها هم بانک کشاورزی توانسته است تا 20 برابر سرمایة خود را به‌عنوان منابع به بخش کشاورزی تزریق کند.
در تلاش هستیم سود اصلی و ارزش‌افزودة بخش به خود کشاورز برسد و بانک کشاورزی باید برای پوشش این زنجیره از مزرعه تا سفرة مردم حضور داشته باشد. اصلاح ساختار مالی و اساسنامة بانک و افزایش اختیارات مجمع بانک کشاورزی می‌تواند در این روند کارگشا باشد. از سوی دیگر افزایش کفایت سرمایة بانک کشاورزی هم مقوله‌ای است که بهبود آن در شرایط کنونی ضرورت دارد.
مجموعة مدیریتی بانک کشاورزی، یک تیم کاملا اجرایی بوده و تمام اهداف و برنامه‌های خود را هم در جهت حمایت از بخش کشاورزی قرار داده است. برای تحقق این منظور هم از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی تقاضا داریم که خواسته و نیاز موکلان خود را به بانک منتقل کرده و هم اینکه بانک را برای حمایت بیشتر از ایشان یاری کنند. و درنهایت آنچه دستاوردهای بیشتر در این بخش را سبب می‌شود این است که هیچگاه تفکر و نگاه کشاورزی بودن را از خود دور نکرده و تمام برنامه‌ها و اقدام‌های خود را روی این محور استوار کنیم.