هم‌گامی بانک کشاورزی برای وحدت‌آفرینی اجرایی میان تمام مذاهب اسلامی
در شروع هفتۀ وحدت اسلامی قرار داریم و بانک کشاورزی به پیروی از نظرات قرآنی ولایت فقیه که همان وحدت بین امت‌های اسلامی است، رسالت خود می‌داند که در این ایام مبارک وحدت، با هماهنگی نهادهای زیر نظر مقام معظم رهبری و با ارتباط‌های فنی، اجتماعی و علمی و گسترش بانکداری حرفه‌ای اسلامی، گام‌های موثری در مسیر وحدت اسلامی بردارد.
بانک کشاورزی با اتخاذ رویکرد بین‌المللی و با ترکیب و گسترش روابط بین‌الملل و تبادل دانش و فناوریهای نوین و تاکید بر رویه‌های اسلامی، سعی در افزایش دانش تخصصی بانکداری اسلامی داشته و به‌دنبال کشف افق‌های جدید در فضای پساتحریم است.
بانک کشاورزی به‌عنوان تنها بانک تخصصی حوزۀ کشاورزی که تمام بار مسئولیت توسعه و پشتیبانی بخش کشاورزی را در ایران اسلامی برعهده دارد، همواره سعی دارد به‌عنوان بانکی پیشرو و نوآور در نظام بانکی کشور حضور داشته و فعالیت کند. به‌منظور تحقق این اهداف و برنامه‌ها هم حضور در نخستین اجلاس توسعۀ علوم و فناوری کشورهای اسلامی را در برنامۀ خود قرار داده است.
بانک کشاورزی تاکنون نیز فعالیت‌های گسترده‌ای را در حوزۀ بانکداری نوین در میان کشورهای اسلامی و بانکداری اسلامی و تبادل در حوزۀ بین‌المللی انجام داده است. از جمله این اقدام‌ها حضور جدی و پررنگ، تاثیرگذار و مستمر در اتحادیۀ آپراکاست. اتحادیۀ آپراکا، اتحادیۀ اعتبارات کشاورزی و روستایی کشورهای آسیا و اقیانوسیه است. این اتحادیه 76عضو از 23 کشور جهان دارد و موسسات و کشورهای اسلامی زیادی هم در میان اعضای آن دیده می‌شود. اقدام‌های اتحادیۀ آپراکا با اهداف زیر انجام می‌شود:
- توسعۀ پایدار روستایی و ارتقای وضعیت اقشار فقیر روستایی
- افزایش کارایی سیستم‌های مالی روستایی و افزایش دستمزد گروه‌های هدف
- خدمات مالی پایدار
- افزایش همکاری بین اعضا و بهبود نحوۀ ارائه خدمات مالی به‌منظور توسعۀ کشاورزی روستایی
- برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینۀ تامین مالی روستایی
- تسهیل تبادل اطلاعات کارشناسی در میان اعضا
- ارائه خدمات مشاوره‌ای و تحقیقاتی و فعالیت انتشاراتی در زمینۀ تامین مالی روستایی
- کمک به اجرای پروژه‌های تامین مالی روستایی
بانک توسعۀ اسلامی اتحادیه‌‌ای را برای توسعۀ بخش کشاورزی و اشتراک دانش و تجربه در سطح بین‌المللی در میان کشورهای اسلامی ایجاد کرده است که بانک کشاورزی نیز عضو این اتحادیه است. اتحادیۀ توسعۀ بخش کشاورزی بانک توسعۀ اسلامی اهداف زیر را دنبال می‌کند.
- تبادل دانش و تجربیات در میان موسسات عضو
- تسهیل اجرای طرح‌های توسعۀ بخش کشاورزی در کشورهای عضو
- افزایش کارایی سیستم‌های مالی روستایی
- افزایش دسترسی گروه‌های هدف به خدمات مالی بانک‌ها
- افزایش همکاری بین اعضا و بهبود نحوۀ ارائه خدمات مالی به‌منظور توسعۀ بخش کشاورزی
دیگر موسسه بین‌المللی که بانک کشاورزی در آن عضویت دارد، کنفدراسیون بین‌المللی اعتبارات کشاورزی یا سیکاست که مقر اصلی آن در کشور سوئیس قرار دارد و موارد مشابه موارد بالا چون ارتقای دانش اعضا در زمینۀ توسعۀ بخش کشاورزی و تسهیل جریان منابع مالی به بخش کشاورزی کشورهای عضو را دنبال می‌کند. دیگر اهداف این کنفدراسیون بین‌المللی شامل موارد زیر است:
- بررسی موضوعات بخش کشاورزی و فناوری مواد غذایی
- ارتقای بخش کشاورزی به فناوریهای نوین جهانی
- تدوین برنامه‌های بانکی و ترسیم خط‌مشی فعالیت‌های کشورهای عضو
- ایحاد تاثیر مثبت بر دیدگاه‌های عموم
دیگر موسسۀ مالی بزرگی که بانک کشاورزی در آن عضویت دارد، هیئت خدمات مالی اسلامی است. مقر این موسسه در کوالالامپور مالزی است و اهداف زیر را دنبال می‌کند:
- اطمینان از ثبات و سلامت صنعت خدمات مالی اسلامی
- ارتقای خدمات مالی اسلامی و ایجاد شفافیت
- تهیه و تدوین استانداردهای مالی مطابق با شریعت اسلام و اصول حاکم
- افزایش آگاهی و آموزش اعضا در رابطه با صنعت مالی اسلامی
- برگزاری کنفرانس و کارگاه و دوره‌های آموزشی و اجلاس در کشورهای مختلف عضو
- ترویج بهترین رویه‌های بین‌المللی در زمینۀ تدوین ضوابط نظارت بر نحوۀ ارائه خدمات مالی
اتحادیۀ دیگری که بانک کشاورزی در آن عضویت دارد، اتحادیۀ بین‌المللی روابط عمومی است که مقر آن در کشور انگلستان است. اهداف اصلی و عمدۀ این مرکز شامل موارد زیر است:
- اجرای برنامه‌های افزایش توسعۀ ظرفیت کارشناسی
- ترویج اخلاقیات در رویه‌های روابط‌عمومی
- راه‌اندازی شبکۀ کارشناسی در جهان
البته در این میان، پروژه‌هایی هم در نتیجۀ این ارتباطات راه‌اندازی شده و مدیریت آن برعهدۀ بانک کشاورزی گذاشته شده است. به‌عنوان نمونه باید به پروژۀ بهسازی زنجیرۀ ارزش زعفران اشاره کرد که بانک کشاورزی به‌عنوان مدیر و مجری آن تعیین شده است یا پروژه‌هایی چون پروژۀ بانکداری سبز، پروژۀ فقرزدایی و بانکداری پیوندی و مرکز تعالی بانوان اشاره کرد.
پروژۀ بهسازی زنجیرۀ ارزش زعفران با همکاری سازمان توسعۀ صنعتی سازمان ملل یونیدو است که افزایش تولید زعفران در بخش کشاورزی و افزایش سهم بنگاه‌های خرد و متوسط ایران در تولید و فرآوری این محصول را دنبال می‌کند. مرکز این پروژه هم در استان خراسان‌رضوی است که قطب تولید زعفران کشور به‌شمار می‌رود.
پروژۀ بانکداری سبز در راستای توسعۀ پایدار و رشد فراگیر که با همکاری دفتر عمران سازمان ملل یوان‌دی‌پی راه‌اندازی شده و مدیریت آن برعهدۀ بانک کشاورزی قرار دارد. این پروژه نخستین تجربۀ همکاری مشترک دفتر عمران سازمان ملل و بانک تخصصی کشاورزی ایران است و در سه استان زنجان، مرکزی و خراسان‌شمالی در حال اجراست.
پروژۀ فقرزدایی و بانکداری پیوندی توسط بانک کشاورزی هم از دیگر پروژه‌هایی است که در نتیجۀ ارتباطات بین‌المللی بانک کشاورزی راه‌اندازی شده و در همکاری مشترک با ایفاد در ایران در حال اجراست.
مرکز تعالی بانوان هم با همکاری اتحادیۀ آپراکا برای نخستین‌بار در سطح کشورهای عضو آپراکا در بانک کشاورزی راه‌اندازی شد و هدف آن توسعه و تامین مالی زنان روستایی و بخش کشاورزی است و به‌طور کلی توانمندسازی بانوان را در سطح کشورهای عضو آپراکا دنبال می‌کند. دفتر این مرکز در کشور ایران و در محل ساختمان مرکزی بانک کشاورزی قرار دارد.
بانک کشاورزی جزو سهامداران بانک توسعۀ اسلامی بوده و در همکاری با بعضی شرکت‌های زیرمجموعة بانک توسعۀ اسلامی توانسته یک ظرفیت کارشناسی ایجاد کند تا هم از تجربه‌های موجود در این شرکت‌ها استفاده کرده و هم بتواند بخشی از دانش و تجربۀ موجود در بانک کشاورزی را به‌عنوان یک برند معتبر ایرانی صادر کند.
به‌دنبال تعاملات بالای بین‌المللی بانک کشاورزی با نهادها و سازمان‌های فراملی از یک سو و همکاری‌ها و هماهنگی‌ها با مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، انگیزۀ توسعۀ فناوریهای نوین کشاورزی در کشورهای اسلامی با توجه به ظرفیت‌های کارشناسی در بانک کشاورزی ایجاد شد تا این بانک بتواند به‌عنوان اولین حامی فناوریهای نوین بخش کشاورزی در کشورهای اسلامی هم فعالیت‌هایی را داشته باشد. برای این منظور ایدۀ راه‌اندازی دفتر حمایت از فناوریهای نوین بخش کشاورزی در کشورهای اسلامی در بانک کشاورزی عملیاتی شده و در همین رابطه به‌زودی مرکز حمایت از فناوریهای نوین بخش کشاورزی در کشورهای اسلامی هم در بانک کشاورزی ایجاد خواهد شد که خدمات متعددی را به بخش کشاورزی کشورهای اسلامی ارائه خواهد کرد.
مرکز حمایت از فناوریهای نوین بخش کشاورزی در کشورهای اسلامی که در همکاری مشترک بانک کشاورزی، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و دبیرخانۀ توسعۀ علوم و فناوریهای کشورهای اسلامی راه‌اندازی و تاسیس می‌شود، اهداف زیر را دنبال خواهد کرد:
- برگزاری همایش‌های دوره‌ای آموزشی و بازدیدهای مطالعاتی
- ارائه خدمات مشاوره‌ای پشتیبانی فنی
- حمایت از نوآوری در موضوعات مرتبط با فناوریهای نوین کشاورزی
- انجام فعالیت‌های انتشاراتی و چندرسانه‌ای
- تدوین دستورالعمل‌های فنی و آموزشی برای توسعۀ کشاورزی
بانک کشاورزی با حمایت و پشتیبانی نظام جمهوری اسلامی و نهادهای تحت نظارت مقام معظم رهبری در جهت وحدت واقعی کشورهای اسلامی حرکت می‌کند و در این راستا طرح حمایت از کسب‌وکارهای نوپا در ایران و دیگر کشورهای اسلامی را هم در برنامه و دستور کار دارد. بانک کشاورزی این طرح را از طریق تشکیل صندوق مشترک فناوریهای نوین کشاورزی با مشارکت 57کشور اسلامی عضو کنفرانس وحدت اسلامی دنبال می‌کند.
دلیل ورود بانک کشاورزی به حوزۀ حمایت از فناوریهای نوین بخش کشاورزی در کشورهای اسلامی در موارد زیر خلاصه می‌شود:
- بانک کشاورزی اولین بانکی است که توانسته دومین کربنکینگ بزرگ جهان را بومی‌سازی کرده و تمام عقود اسلامی را در این کربنکینگ اجرا کند. به‌عبارتی دیگر بانک کشاورزی تنها بانک اسلامی است که تمام عقود اسلامی را در این کربنکینگ پیشرفته و نوین قابل اجرا دارد. نکتۀ قابل توجه این سیستم یکپارچۀ بانکداری یا کربنکینگ این است که اجرای آن نیازمند نرم‌افزار و سخت‌افزار خاصی نبوده و در هر محیط و فضایی قابل اجراست. این سادگی و کارآمدی مبین این است که این سیستم در تمام کشورهای اسلامی با سطوح مختلف فنی و علمی قابل اجراست. اجرای این سیستم یکپارچۀ بانکداری یا کربنکینگ نیازمند حمایت بیرونی نبوده و تمام نرم‌افزارها، سخت‌افزارها و بسترهای مورد نیاز آن توسط همکاران و کارشناسان توانمند بانک کشاورزی طراحی شده و به‌طور کامل بومی شده و خودکفاست.
- نکتۀ دیگر استقرار کارگروه بانکداری اسلامی در بانک کشاورزی است که به‌طور مستمر در بانک برگزار می‌شود و تمام عقود و عملیات اجرایی شعب را نظارت می‌کند. همچنین سعی داریم به‌تدریج تمام عملیات اجرایی بانک با این عقود تطبیق داده شود. برای این منظور کتابی هم تدوین و منتشر شده که مقدمه‌ای بر بانکداری بدون ربا در ایران نام دارد. این کتاب که بر عملیات بانکداری اسلامی در بانک کشاورزی متمرکز شده در کارگروه بانکداری اسلامی بانک کشاورزی تهیه شده است. نکتۀ قابل توجه این است که در کارگروه بانکداری اسلامی بانک کشاورزی علاوه بر کارشناسان داخلی بانک، اساتید مختلفی از حوزه و دانشگاه حضور دارند که بسیار علاقه‌مند و با جدیت تمام عقود اسلامی که در بانک کشاورزی اجرا می‌شود را رصد می‌کنند.
- بخش مالی کشاورزی، بخشی است که بیشترین عقود اسلامی در آن جریان داشته و حاکم است. بانک کشاورزی نیز در قریب 2هزار شعبة خود این عقود اسلامی را در بخش کشاورزی و همچنین صنایع مرتبط بخش کشاورزی ساری و جاری کرده و می‌تواند تجربیات و دانش خود را در این زمینه در اختیار کشورهای اسلامی قرار دهد.
- بانک کشاورزی برای توسعۀ فناوریهای نوین بخش کشاورزی در کشورهای اسلامی، امکانات و زیرساخت‌های بسیار خوبی هم دارد که از جمله این زیرساخت‌ها باید به بسترهای آموزشی، کارگاه‌ها، کلاس‌ها و مراکز آموزشی مجهز بانک اشاره کرد که با راه‌اندازی دبیرخانۀ دائمی و مرکز حمایت از فناوریهای نوین بخش کشاورزی در کشورهای اسلامی در بانک، امکان استفادۀ کشورهای اسلامی از این زیرساخت‌ها و ظرفیت‌ها فراهم خواهد شد.
در مجموع بار دیگر تاکید می‌کنم بانک کشاورزی تمام تلاش خود را معطوف داشته تا گام‌های موثر و مثبتی در راستای فرمودۀ مقام معظم رهبری که همانا وحدت‌آفرینی اجرایی و کاربردی میان تمام مذاهب اسلامی است، بردارد.