متن سخنان جناب آقای دکتر شهیدزاده رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل محترم بانک در مجمع عمومی عادی سالانۀ بانک

برنامۀ عملیاتی بانک کشاورزی براساس 2 برنامة اصلی وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت جهاد کشاورزی تنظیم شده است. راهبردهای وزارت امور اقتصادی و دارایی 7 راهبرد  و 10 هدف داشت و در سال گذشته براساس ارزیابی‌هایی که وزارت امور اقتصادی و دارایی انجام داد، مشخص شد بانک کشاورزی توانسته 5/95درصد این اهداف را محقق کند. مهم‌ترین محورهای این راهبردها هم عبارت است از اولویت تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی بخش کشاورزی، کاهش نسبت مطالبات غیرجاری به کل تسهیلات، ایجاد و تکمیل سامانۀ اعتبارسنجی برای مشتریان اعتباری، افزایش جذب منابع از صندوق توسعۀ ملی، مدیریت مالی و تامین مالی منابع آب کشاورزی، افزایش سودآوری و افزایش سهم بانک از کل بازار شبکۀ بانکی، افزایش سهم بانک از عملیات ارزی در سیستم بانکی و افزایش مشارکت در بهبود قوانین و مقررات بوده است.

راهبردهایی هم که در راستای تحقق پروژه‌های اقتصاد مقاومتی وزارت جهاد کشاورزی است، محورهای زیر را شامل می‌شود: تشکیل کارگروه اقتصاد مقاومتی و بررسی تمام پروژه‌های ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ریاست جمهوری و شناسایی 45پروژه متناسب با ماموریت‌ها و رسالت‌های بانک و صدور حکم برای مدیران پروژه‌ها، اختصاص 5هزار میلیارد ریال برای حمایت از طرح‌های اولویت‌دار خرد، متوسط، غیرفعال و نیمه‌فعال بخش کشاورزی، توسعۀ کشت گلخانه‌ای با هدف ارتقای راندمان تولید، صرفه‌جویی در مصرف نهاده‌ها و منابع طبیعی و تولید محصولات مختلف کشاورزی برای تامین نیاز داخلی و صادرات محصولات کشاورزی با هدف کمی احداث هزار و 800هکتار گلخانه، افزایش ظرفیت تولید آبزیان پرورشی از طریق تولید و پرورش ماهی در قفس با هدف ظرفیت‌سازی برای تولید 20هزار تن در سال، افزایش ضریب مکانیزاسیون از طریق تامین مالی خرید ماشین‌های کشاورزی که به میزان 7هزار و 500 میلیارد ریال در سال 1394 و 2هزار و 200 میلیارد ریال در 5‌ماهۀ سال جاری در قالب تسهیلات برای خرید ماشین‌ها و تجهیزات کشاورزی پرداخت شده و هیچ‌گونه محدودیتی برای پرداخت تسهیلات مکانیزاسیون وجود ندارد، تقلیل نرخ کارمزد تسهیلات سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی از جمله مکانیزاسیون کشاورزی، توسعۀ کشت گلخانه‌ای و پرورش ماهی در قفس به میزان 3درصد پایین‌تر از نرخ تعیین‌شده توسط شورای عالی پول و اعتبار معادل 15درصد، تهیۀ گزارش‌ها و برنامة عملیاتی پروژه‌های اقتصاد مقاومتی شامل ساده‌سازی روش‌ها در پرداخت تسهیلات، کاهش ضایعات نان و افزایش بهره‌وری در مصرف گندم، حمایت از ذخیره‌سازی محصولات راهبردی و حمایت از صنعت کود و تبیین وضعیت مطلوب.

برای رسیدن به اهداف مورد اشاره نیاز به تجهیز منابع در بانک کشاورزی وجود داشت که اقدام‌ها و برنامه‌های متعددی برای انجام این مهم اجرایی شد و بانک کشاورزی طی سال 1394 توانست بیش از 107هزار میلیارد ریال نسبت به سال 1393 تجهیز منابع داشته باشد. همچنین بانک در 5ماهۀ سال 1395، بالغ‌بر 61هزار میلیارد ریال افزایش منابع داشته است. اگر آمار افزایش منابع بانک کشاورزی را با سیستم بانکی مقایسه کنیم، درمی‌یابیم که عملکرد تجهیز منابع بانک کشاورزی در سال 1394 نسبت به میانگین نظام بانکی، 10درصد بالاتر بوده و این روند در سال 1395 هم تداوم داشته و عملکرد بانک در افزایش منابع 10درصد بالاتر از سیستم بانکی بوده است. دلیل افزایش این سپرده‌ها هم معلول عوامل مختلفی است که ازجمله آن باید به افزایش سرانۀ جذب سپردة کارکنان در شعب اشاره کرد که در نظام بانکی رقمی در حدود 30درصد است و در بانک کشاورزی به 36درصد رسیده است.

عامل دیگر افزایش منابع، بهره‌وری شعب بود که به‌عنوان نمونه می‌توان به نسبت خوداتکایی مالی در شعب بانک کشاورزی اشاره کرد. این نسبت خوداتکایی مالی در شعب شهری بانک کشاورزی در سال 1393 عدد 31/2درصد بوده که در سال 1394 به عدد 69/2درصد رسیده است. در شعب روستایی هم به‌طور عمده محل توزیع اعتبارات کشاورزی و روستایی است، در سال 93 نسبت خوداتکایی مالی 55/0درصد بوده و در حال حاضر به 65/0درصد رسیده است. نسبت‌های رو به رشد خوداتکایی مالی بانک نشان می‌دهد که بانک کشاورزی توانسته انضباط مالی خوبی را برقرار کرده و منابع حاصل از فعالیت‌های شبکۀ شعب شهری را در شعب روستایی و مراکز تولید بخش کشاورزی به‌کار گیرد. از سوی دیگر با توجه به رشد بهره‌وری، شاهد یک شیب رو به رشد در افزایش سهم از بازار بوده‌ایم.

در سال 1393 میزان تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی 253هزار میلیارد ریال بوده که این رقم در سال 1394 به 280هزار میلیارد رسیده است. هم‌زمان ریسک اعتباری بانک کشاورزی در بخش ارزی از 2/18درصد به 1/11درصد و ریسک اعتباری در بخش ریالی 1/10درصد به 7/6درصد رسیده است. همچنین در تعهدات ریسک اعتباری بانک کشاورزی برای سال 1395، باید به نزدیک 5درصد برسد.

بالغ ‌بر 96درصد تسهیلات بانک از نظر تعداد، تسهیلات زیر 500میلیون ریال بوده که این امر بیانگر جهت‌گیری بانک کشاورزی از وزارت جهاد کشاورزی در حمایت از بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط است. بیشترین منابع کشاورزی هم در بخش‌های زراعت، باغداری، صنایع تبدیلی و تکمیلی و مکانیزاسیون بخش کشاورزی هزینه شده است. در عین ‌حال بیش از 92درصد از وثایقی که بانک از مشتریان خود و کشاورزان دریافت می‌کند، ذمه‌ای و ضمانتی است و کمتر از 7درصد از وثایق، وثیقه‌های غیرمنقول است. همچنین در راستای سیاست‌های حمایتی از توسعۀ بخش کشاورزی، در اجرای مصوبات ابلاغی و بندهای قوانین بودجة سال‌های 1393و 1394 بالغ‌ بر هزار و 901میلیارد ریال از جرائم تاخیر تادیه مورد بخشودگی قرار گرفته است. این بخشودگی شامل 916هزار نفر شده است.

یکی از مبحث‌های اصلی مورد توجه بانک کشاورزی به‌عنوان یک بانک مصرف‌کنندة منابع و اعتبارات، این بوده که بتواند منابع مورد نیاز خود را تامین کرده و اضافه برداشت از منابع بانک مرکزی را صفر کند. در این رابطه با توجه به اینکه طلب بانک کشاورزی از دولت، بیش از خط اعتباری است که از طریق بانک مرکزی در اختیار بانک کشاورزی قرار گرفته، اما بانک طی سال 94-1393 اقدام‌های موثری در رابطه با کاهش اضافه‌برداشت از بانک مرکزی انجام داده و توانسته هم اضافه‌برداشت از منابع بانک مرکزی را متوقف کند و هم اینکه بخشی از اضافه‌برداشت‌های قبلی از بانک مرکزی را صفر کند.

در سال 1394 با حمایت وزرای امور اقتصادی و دارایی و جهاد کشاورزی، رئیس سازمان برنامه ‌و بودجه و با اختصاص 5هزار میلیارد ریال به سرمایة بانک، نسبت کفایت سرمایة بانک به 77/4درصد رسید. این عدد 5هزار میلیارد ریال کل سقف افزایش سرمایۀ بانک‌ها در سال 1394 بود که به بانک کشاورزی اختصاص یافت. البته در سال 1395 نیز با حمایت‌های انجام‌شده و با لحاظ کردن حدود 31هزار میلیارد ریال پیش‌بینی شده برای افزایش سرمایۀ بانک، این نسبت به 77/10درصد افزایش می‌یابد.

بخش بین‌الملل بانک کشاورزی یکی از پرکارترین بخش‌های بین‌الملل در نظام بانکی است. چنانکه در سال 1394 معادل 2/10درصد از حواله‌های ارزی و 8/10درصد اعتبارات اسنادی نظام بانکی متعلق به بانک کشاورزی بوده است. همچنین بانک کشاورزی پس از برجام نیز همچنان پرکار به فعالیت‌های حوزۀ بین‌الملل خود ادامه داده است. به‌طوری که شرایط مساعد پیش‌آمده پس از برجام و برقراری روابط بانکی موجب افزایش روابط کارگزاری‌ها از 5 به 87 کارگزار و افزایش حساب‌های فعال از 2 به 17 حساب شده است. در حال حاضر نیز بانک کشاورزی در حال مذاکره با 35 کارگزاری جدید است.

خرید تضمینی گندم که کار بسیار بزرگی است، با حمایت و اعتماد وزیر جهاد کشاورزی و مجموعۀ دولت تدبیر و امید بعد از 10سال دوباره به بانک کشاورزی واگذار شد. بانک کشاورزی نیز تمام تلاش‌های خود را به کار بست تا پاسخ این اعتماد دولت را بدهد. چنانکه میزان خرید گندم در سال 1394 و 1395 هم به لحاظ حجم خرید و هم پرداخت مبلغ، رشد چشمگیری داشت. همچنین بانک کشاورزی برای انتشار 5/29میلیارد ریال اوراق سلف موازی و پرداخت بخشی از بدهی کشاورزان گندم‌کار آمادگی دارد.

بانک کشاورزی اقدام‌های متعددی را در حوزۀ بانکداری الکترونیک انجام داده و همواره در ارائه خدمات الکترونیک در سیستم بانکی پیشرو بوده است. از جمله اقدام‌ها و برنامه‌های عملیاتی شده در حوزۀ بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی باید به توسعۀ فناوری اطلاعات، تولید، توسعه و ارتقای سامانه‌های کاربردی سال 1394 شامل طراحی، ایجاد و ارتقای سامانه‌های خرید تضمینی گندم، مهرآن، ذی‌نفع واحد و اشخاص مرتبط، مدیریت اعتبارات، برنامۀ عملیاتی طرح احیای اراضی کشاورزی خوزستان و ایلام، پیاده‌سازی سامانۀ اتوماسیون اداری سیمای مهر (دیدگاه)، ایجاد امکانات جدید و توسعۀ سامانه‌های مرتبط با کانال‌های ارتباطی مانند اینترنت‌بانک و بانکداری دیجیتالی و موبایل‌بانک، توسعۀ سامانه‌های بانکداری متمرکز، پرونده‌های اجرایی، طرح بارش، بانکداری دیجیتالی، نهاب، سیما، توسعه و ارتقای سامانۀ بیمۀ ایران، سامانۀ متمرکز کردن بایگانی پرونده‌های شعب، رفع مغایرت‌های کارت‌های اعتباری مرابحه از طریق فایل، مدیریت درخواست‌های مشتریان ویژه در حوزۀ فناوری اطلاعات مانند بیمۀ ایران، کمیتۀ امداد، سامانه‌های ارزیابی عملکرد (BSC)، تبلت بانکینگ، مدیریت آموزش ایده، استعلام شناسۀ واریز حساب‌های دولتی، امکان خرید شارژ TopUp در ATM، انجام مقدمات مهاجرت به مرکز داده جدید، مدیریت‌ و ‌‌نظارت بر اعمال تغییرات در سامانه‌های مختلف برای ‌اجرای بخشنامه‌های بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی و ایجاد بسترهای نرم‌افزاری برای‌ اجرای‌ طرح‌های مرتبط با سامانه‌های بانک مرکزی مانند شتاب7، چکاوک، نهاب، سیما و سپام برشمرد.

نقش بانک کشاورزی در برنامۀ ششم توسعه دستیابی به 5درصد رشد اقتصادی بخش کشاورزی، 8/2درصد رشد تشکیل سرمایۀ ثابت ناخالص به قیمت ثابت (سال 1383)، 18/9درصد رشد تشکیل سرمایۀ ثابت ناخالص به قیمت جاری و 2/3درصد رشد بهره‌وری کل عوامل تولید، مستلزم توجه بیش‌ از پیش به منابع بانکی برای تامین تسهیلات بخش کشاورزی است، از این‌رو سهم تسهیلات بانکی معادل 64/35درصد و پس از آن، سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی معادل 27/85درصد در نظر گرفته شده است. براساس سناریوهای 3گانة بانک در اعطای تسهیلات در طول سال‌های برنامۀ ششم، با فرض رشد 20درصدی تسهیلات، باید مجموع تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی به بخش در طی 5سال برنامۀ ششم، به 2هزار و 513هزار میلیارد ریال برسد. البته درصورتی‌که سهم 85درصدی بانک کشاورزی از تسهیلات پرداختی به بخش حفظ شده و 15درصد مابقی توسط سایر بانک‌ها تامین شود، همچنان یک‌هزار و 100هزار میلیارد ریال کسری در پرداخت به بخش وجود خواهد داشت.

در این رابطه و برای تحقق برنامه‌های مورد اشاره پیشنهادهایی مانند افزایش سرمایۀ بانک کشاورزی، تامین مابه‌التفاوت نرخ سود تسهیلات بخش کشاورزی، تهاتر بدهی بانک کشاورزی به بانک مرکزی با طلب بانک کشاورزی از دولت و دریافت مجوز برای واگذاری حسابرسی‌های بانک به شرکت‌های زیرمجموعه و تابعة بانک مانند بصیراندیش و مهر78 مورد نظر است.