نشست مشترک بانک کشاورزی و کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی دهم آبان‌ماه سال جاری برگزار شد. مشروح سخنان دکتر مرتضی شهیدزاده، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل بانک کشاورزی در جمع رئیس کمیسیون، نایب‌رئیس و جمعی از اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی را در پی می‌خوانید.
میزبانی از نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی و اعضای کمیسیون کشاورزی مایه مباهات و افتخار بانک کشاورزی است؛ چراکه از این جلسات استفاده‌های بسیار مثبتی شده و قدم‌های بسیار مفیدی برای توسعه بخش کشاورزی برداشته شده است. این جلسه به عنوان یک جلسه مشاوره‌ای برای پیشبرد امور بخش کشاورزی به خصوص در برنامه ششم توسعه تلقی می‌شود و تعامل دوسویه و هر چه بیشتر وکلای مردم در مجلس شورای اسلامی و به خصوص اعضای محترم کمیسیون کشاورزی با بانک کشاورزی می‌تواند راهگشای مسائل بخش کشاورزی باشد.
بانک کشاورزی از تمام توان و تلاش خود برای بهبود و توسعه بخش کشاورزی بهره می‌گیرد، با این حال بر این باوریم که هموراه راهنمایی‌های کمیسیون تخصصی و کارشناسی کشاورزی در مجلس شورای اسلامی می‌تواند مسیر توسعه بخش کشاورزی و بهبود معیشت فعالان بخش کشاورزی را تسریع کند. از این رو و به همین مناسبت طلیه کلام را با سخنی ارزشمند از امیرمومنان علی(ع) آغاز می‌کنم که می‌فرمایند: «پشتوانه‌ای همچون مشورت نیست.» به این معنا که مشورت با کارشناسان و دلسوختگان نظام، پشتوانه‌ای عظیم برای پیشبرد امور در بانک کشاورزی می‌شود.
بانک کشاورزی، سیاست‌های سال جاری خود را بر اساس رهنمودهای مقام معظم رهبری در زمینه اقتصاد مقاومتی طراحی و استوار کرده است. بانک کشاورزی بر اساس این رهنمودها، برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان مدت و بلندمدت طراحی کرده و نقشه راه هر برنامه را هم ترسیم کرده است تا بتوانیم در نهایت همان اهداف اقتصاد مقاومتی مورد نظر مقام معظم رهبری در بخش کشاورزی را محقق کنیم. مهمترین مقوله مشترک در بخش کشاورزی در شرایط کنونی حمایت از تولید ملی است که هم بانک کشاورزی و هم کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی بر آن تاکید دارند. این مقوله حمایت از تولید ملی از اصولی‌ترین محورهای اقتصاد مقاومتی در کوتاه‌مدت است. بهنیه کردن الگوهای مصرف و استفاده حداکثری از منابع و امکانات هم از دیگر محورها و برنامه‌های کوتاه‌مدت بود. بانک کشاوری با همکاری و همراهی دولت تدبیر و امید و مجلس شورای اسلامی، توانست گام‌های موثری را در این زمینه برداشته دستاوردهای خوبی در تحقق اهداف کوتاه‌مدت اقتصاد مقاومتی کسب کند.
از مهمترین محورهای اقتصاد مقاومتی در بلندمدت هم تکیه بر مردم است که بخش کشاورزی به کل تکیه بر مردم دارد و ما هر برنامه‌ایی در جهت بهبود بخش کشاورزی عملیاتی و اجرایی کنیم، حرکت در مسیر اهداف بلندمدت اقتصاد مقاومتی است. ماهیت بخش کشاورزی بر مردم تکیه دارد، با این حال اگر قصد داریم بهره‌وری در بخش کشاورزی را بهبود بخشیده و کشاورزی را در مسیر اقتصادی شدن بیشتر هدایت کنیم، باید دیگر هدف اقتصاد مقاومتی با همان دانش‌بنیان بودن را دنبال کنیم.
حال به منظور اقتصادی کردن و دانش‌بنیان کردن بخش کشاورزی، بانک کشاورزی کارگروه‌های اقتصاد مقاومتی را تشکیل داده است. این کارگروه‌ها بر اساس دستورالعمل‌های ستاد اقتصاد مقاومتی شکل گرفته و تاکنون توانسته 45 پروژه کلان اقتصاد را شناسایی و روند توسعه آن را حمایت و دنبال کند. همچنین در گام دیگر 5 هزار میلیارد ریال برای حمایت از طرح‌های خرد و متوسط به دلیل کمبود منابع نیمه‌کاره بودند، اختصاص یافته است. این منابع در راستای فعال کردن ظرفیت‌های راکد و رها شده اقتصاد در بخش کشاورزی اختصاص یافته است.
توسعه کشت گلخانه‌ای با هدف ارتقاء بهره‌وری تولید و صرفه‌جویی در مصرف نهاده‌ها و منابع آب در دستور کار قرار گرفت. با این روش تولید محصولات مختلف بخش کشاورزی با کمترین هزینه افزایش یافته و فرصت صادرات محصولات کشاورزی افزایش یافته است. هدف کمی بانک کشاورزی 1800 هکتار گلخانه بوده که تاکنون 1100 هکتار آن محقق شده است. افزایش ظرفیت تولید آبزیان پرورشی از طریق پرورش ماهی در قفس به میزان 20 هزار تن در سال و پرداخت 2هزار و 200 میلیارد ریال تسهیلات طی 5ماهۀ نخست سال جاری با هدف افزایش ضریب مکانیزاسیون، از دیگر اقدام‌های بانک کشاورزی برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی بوده است.
افزایش ضریب مکانیزاسیون از طریق تامین مالی خرید ادوات کشاورزی محقق شده است. در مجموع طی 3 سال گذشته بانک کشاورزی بالغ بر 25 هزار میلیارد ریال برای افزایش ضریب مکانیزاسیون در بخش کشاورزی منابع اختصاص داده است. این منابع به صورت هدفمند برای توسعه مکانیزاسیون تخصیص یافته و ضریب مکانیزاسیون در بخش کشاورزی را به شکل چشمگیری بهبود بخشیده است. از سوی دیگر با توجه به اهمیت بالایی که وزیر جهاد کشاورزی و مجلس شورای اسلامی برای افزایش ضریب مکانیزاسیون قائل شده‌اند، بانک کشاورزی سطح منابع تخصیصی به مکانیزاسیون را نامحدود اعلام کرده است و هر چه تقاضای تسهیلات در این بخش باشد با پاسخ مثبت بانک مواجه خواهد شد.
بانک کشاورزی اکنون تنها بانکی است که در پروژه‌های زیرساختی بخش کشاورزی و مصداق‌های اقتصاد مقاومتی، تسهیلات خود را پائین‌تر از مصوبه شورای پول و اعتبار ارائه می‌دهد. همچنین اهدافی چون بهره‌وری مصرف گندم و ذخیره‌سازی محصولات استراتژیک بخش کشاورزی در دستور کار بانک کشاورزی قرار دارد.
یکی از مشکلات کنونی بخش کشاورزی از بین رفتن اشتغال و فرصت‌های شغلی کنونی در بخش است. از این رو بانک کشاورزی 266 هزار میلیارد منابع برای حفظ اشتغال موجود در بخش کشاورزی تدارک دیده است. این منابع در قالب تسهیلات کوتاه‌مدت و سرمایه در گردش پرداخت خواهد شد. از سوی دیگر 88 هزار میلیارد ریال هم تسهیلات سرمایه‌ای برای ایجاد ظرفیت‌های جدید در بخش و توسعه اشتغال تدارک دیده شده و پرداخت خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود که با منابع پیش‌بینی شده فرصت اشتغال 532 نفر را حفظ کرده و برای 177 هزار نفر در بخش کشاورزی شغل جدید ایجاد کنیم.
مساله مهم دیگری که دولت و مجلس همزمان با آن درگیر بوده و از سوی مقام معظم رهبری هم مورد تاکید جدی قرار گرفت، بحث خرید تضمینی گندم بود. این مسئولیت مهم با حمایت مجلس شورای اسلامی و اعتماد دولت تدبیر و امید بعد از 10 سال به بانک کشاورزی بازگردانده شد. بانک کشاورز هم تمام تلاش و تمهیدات خود را به کار بست که هیچگونه قصود و کوتاهی در این زمینه نداشته باشد و پاسخ اعتماد دولت را با عملکردش بدهد. اکنون نیز ملاحظه می‌فرمائید نه تنها تمام مطالبات گندم‌کاران پرداخت شده که این میزان خرید گندم بی‌سابقه بوده و در هیچ دوره‌ای، چنین ذخیره گندمی نداشتیم. روند خرید تضمینی گندم طی 5 سال گذشته را هم مرور کنیم به سهولت درمی‌یابیم که این روند از سال 93 سیر صعودی چشمگیری به خود گرفته و در سال 94 و 95 با جهش بی‌سابقه‌ای مواجه شده است.
بانک کشاورزی طی سال 94 تمام ظرفیت‌ها و منابع خود را به کار گرفت تا این اعتماد دوباره را به بخش کشاورزی و گندم‌کاران تزریق کند. از سوی دیگر از هیچگونه مشاوره فنی و تخصصی هم کوتاهی نکرد تا اینکه در سال 95 مشاهده می‌شود که هم میزان تولید گندم بالاتر رفته، هم بهره‌وری و برداشت محصول بیشتر از نهاده‌های ثابت فراهم شده و هم اینکه در نهایت درآمد کشاورز و گندم‌کار افزایش یافته است.
با توجه به ثابت بودن سطح زیر کشت نسبت به سال گذشته، این افزایش تولید ناشی از افزایش راندمان و تولید در واحد سطح و نتیجۀ اقدام‌های زیربنایی دولت و مجلس و تخصیص اعتبار به طرح‌های اصلاح الگوی کشت، آبیاری تحت‌فشار، مکانیزاسیون و مواردی از این دست بوده و بانک کشاورزی مفتخر است که توانسته در کنار دولت افتخارآفرین باشد. افزایش تولید گندم موجب بهبود معیشت کشاورزان و تحقق یکی از اصول اقتصاد مقاومتی مورد تاکید مقام معظم رهبری است و ما سربلندیم که در کنار دولت توانستیم یکی دیگر از ماموریت‌های خود را نیز با موفقیت به انجام رسانیم.
از دیگر افتخارات بانک کشاورزی کسب جایگاه نخست در پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط در سیستم بانکی است. توجه به بنگاه‌های کوچک و متوسط و بنگاه‌های زودبازده از اصل‌های اساسی اقتصاد مقاومتی است. بانک کشاورزی با پرداخت 16هزار و 601 میلیارد ریال تسهیلات برای راه‌اندازی 4هزار و 534 بنگاه گام‌های مثبت و موثری در راه بهره‌وری این بنگاه‌ها و توسعه اشتغال ناشی از آن‌ها برداشته است.
از سوی دیگر بانک کشاورزی حضور پررنگی در بازار رقابتی بانکی داشته و به منظور تامین منابع مالی مورد نیاز بخش کشاورزی، در مسیر جذب سپرده‌های مردمی و سپرده‌های بازار گام برداشته است. آمارهای عملکردی سال 95 هم نشان می‌دهد که بانک کشاورزی بیشترین رشد سپرده‌گذاری در سیستم بانکی را داشته است. البته موفقیت بانک کشاورزی در جذب سپرده‌های مردمی و کاهش استقراض از بانک مرکزی هم ناشی از اعتماد دوباره مردم به بانک کشاورزی است. با این حال برای حفظ توان رقابتی خود نیازمند توجه ویژۀ دولت تدبیر و امید و مجلس شورای اسلامی هستیم.
عملکرد بخش بین‌الملل بانک کشاورزی را به‌مثابۀ برند این بانک است. چنانکه همانطور که بانک کشاورزی در شرایط تحریم عصای دست نظام بانکی بود، اکنون نیز گام بلندی برداشته و چهره‌ای شناخته شده در فضای بین‌الملل است. پس از برجام توانستیم تعداد کارگزارهای خارجی را به 70 عدد افزایش دهیم، هزار و 506 فقره اعتبار اسنادی به مبلغ هزار و 435 میلیون دلار گشایش یافته، 27 مذاکره موفق، برقراری ارتباط مجدد با موسسات رتبه‌بندی بنکرز و یورومانی و برنامه‌ریزی برای مشارکت مالی در پروژه‌های کشت فراسرزمینی انجام شده است. همچنین در صورت اصلاح نسبت کفایت سرمایه می‌توانیم از نام نیک و تجارب بانک کشاورزی و اشتیاق موسسات و بانک‌های خارجی برای همکاری با بانک کشاورزی به نفع توسعۀ اقتصادی کشور استفاده کنیم. بانک کشاورزی نیازمند اصلاح ساختار و اساسنامه است و شرایط موجود در روند خلاقیت، توسعه و نمود توانمندی‌های بانک محدودیت و خلل ایجاد کرده است.
صندوق بیمه کشاورزی نیازمند بازنگری جدی است؛ چراکه ریسک بخش کشاورزی باید در تمام بخش‌های اقتصادی کشور توزیع شود و این مهم با بازنگری در هویت و سازمان‌دهی صندوق بیمه محقق خواهد شد. همچنین بانک کشاورزی برای تشکیل صندوق تضمین سرمایه‌های کوچک و شرکت بیمۀ کشاورزی برنامه‌های مدونی دارد که در مسیر تحقق آن‌ها، نیازمند حمایت نمایندگان مجلس شورای اسلامی است.